Van waterbouwstenen tot split (Basalt Mijl)
| Van waterbouwstenen tot split (Basalt Mijl) | |
|---|---|
| GeoStation an de GeoRoute Tertiär - Industrie -Erlebnis Stöffel-Route | |
|
| |
| bruikbare QR-Codes | |
| 'directe QR-Code: | www.qltr.de/qrka0233 |
Van waterbouwstenen tot split – een bouwmateriaal in elke maat
Op de weg van het basaltblok naar split heeft het gesteente al de eerste breekfase doorlopen. De Stöffelbasalt is nu grof vergruisd. De afzonderlijke gesteentestukken zijn echter nog van verschillende grootte en onregelmatige vorm. Via transportbanden wordt het gesteente nu van de voorbreker naar de zogenaamde nabewerkingsfases vervoerd. In tegenstelling tot de voorbrekerfase, waar schaalbrekers worden gebruikt, worden in de nabewerkingsfase tolbrekers ingezet. Het breekgereedschap van deze machines beweegt zich in licht elliptische banen en drukt het van boven ingevoerde gesteente tegen de wand van de breekkamer. Vanwege hun werking zijn tolbrekers vooral geschikt voor al voorverkleind gesteente. Grotere gesteenteblokken zouden zich klemmen en het breekproces blokkeren.Deutsche Bahn (Chemins de fer allemands).
Door de licht vermalende beweging van de tolbrekers wordt het gesteente gelijkmatig verkleind. Door de opstelling van meerdere maalrondes achter elkaar krijgen de basaltstenen de gewenste korrelvorm en -grootte. Tussen de verschillende tolbrekers zijn zeefinstallaties geplaatst. Hier worden de delen die al de gewenste eindgrootte hebben bereikt, uitgezeefd. Het resterende gesteente wordt zo lang verder gebroken totdat het ook aan de eisen voldoet. Het eindproduct is het zogenaamde split. Omdat dit voor verschillende toepassingen nodig is, moet het afhankelijk van de toepassing in verschillende korrelgroottes worden geproduceerd. Deze korrelgroottes bepalen, samen met het type split, de handelsnaam van het product. Een 2/5 Edelsplit is bijvoorbeeld een meerdere malen gebroken gesteentensplit van korrelgroottes van 2 tot 5 mm, dat vanwege zijn hardheid en slijtvastheid vooral als deklaag in de wegenbouw wordt gebruikt.
De afgewerkte splitten worden op de locatie van de steengroeve gestort en opgeslagen. Het split wordt op verzoek van de klant in de gewenste hoeveelheid geladen en verkocht. Hiervoor rijdt de vrachtwagen van de klant eerst naar de grote vrachtwagenweegschaal bij de ingang van de steengroeve. Daar wordt het lege gewicht van de vrachtwagen geregistreerd en digitaal opgeslagen. De vrachtwagen van de klant rijdt vervolgens naar de opslag- en laadplaats en wordt met behulp van een wiellader geladen met de gewenste hoeveelheid split. De wiellader is uitgerust met een ingebouwde weegschaal, zodat de gewenste hoeveelheid split betrouwbaar kan worden gewogen. Na het laden rijdt de vrachtwagen van de klant opnieuw over de grote weegschaal en wordt opnieuw gewogen. Het oorspronkelijk gemeten leeggewicht wordt dan verrekend met de tweede meting om het afgeleverde splitgewicht te bepalen.
Meestal rijden de geladen vrachtwagens direct naar de bouwplaats waar het split nodig is, of transporteren ze het materiaal naar een asfaltcentrale, waar het gesteentensplit verder wordt verwerkt tot asfalt.
Een natuurproduct – niet elke steen is hetzelfde
Om te voldoen aan de eisen van hoge bouwmateriaalkwaliteit, moet een gesteente specifieke, toepassingsgebonden voorwaarden vervullen. Gesteentensplit voor de wegenbouw moet, afhankelijk van de toepassing, bijzonder hard en slijtvast zijn. Ook de ruwheid van het basaal is belangrijk. Als deze te laag is, zou de wrijving van autobanden de weg te snel „gladpolijsten“. Ook voor het spoorwegballast gelden hoge kwaliteitsvereisten, omdat het zeer hard en bestand moet zijn tegen slijtage. De belangrijkste afnemer van het spoorwegballast is de Deutsche Bahn.
Ook het gesteentenzand, dat vrijkomt bij de verwerking, wordt gebruikt. Dit wordt voornamelijk in de betonproductie of in de stortplaatsbouw toegepast. Grote waterbouwstenen dienen voor de oeverversteviging van waterlopen. De bouwmateriaalkwaliteit en de geschiktheid van het gesteente worden zowel in eigen als externe laboratoria gecontroleerd. Hiervoor worden al vóór de winning van het basaal ter plaatse in de steengroeve monsters genomen.
Basalt is een natuurproduct. De hete vulkanische lava had niet overal dezelfde chemische samenstelling. Daardoor bevat het afgekoelde basaltgesteente verschillende componenten. Als bijvoorbeeld het mineraal analcime in de basalt aanwezig is, is dit bros en verwerpt het snel. Vroeger sprak men van basalt met een „zonnebrand“. Deze voorkomens worden niet gewonnen. Dergelijke verlaten steengroeves vindt men bij de geotopen Kranstein en Watzenhahner Riesen. Tegenwoordig zijn deze indrukwekkende natuurattracties.
Verfasser: Carolin Geißler, Christoph Eul und Roger Lang
Stand: 4/2025